Çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde kitabın rolü çok büyüktür. Özellikle de çocuğunuz konuşmayı öğrenirken ona kitap okumak çok önemlidir. Bir çocuğun kitapla ilişkisi çocuk okumayı öğrenince başlamamalıdır. Zira çocuklarla kitapların ilişkileri bebeklik döneminde başlar. Anne ve babası kendisine masal okurken tanır çocuk kitabı. Daha sonra renkli ve resimli kitaplara yönelir çocuklar.
Anne ve babanın çocuklarına kitap okumasının yararları şöyle sıralanabilir;
• Kendisine kitap okunan çocukların yaratıcıkları ve hayal güçleri zenginleşir.
• Çocuklar gelişmiş kelime hazinesine sahip olurlar.
• Kendisine kitap okunan çocuklar hem farklı cümle kurulumlarını tanımış, hem de görsel olarak birçok kez harfleri tanıma imkânına sahip olmuş olacakları için ilköğretime geçtikleri dönemde dilbilgisi öğreniminde diğer çocuklara oranla daha rahat olurlar.
• Çocuklar, kitap okumanın keyfine varırlar, böylece ileri yaşlarında kitap okumaya daha eğilimli olurlar. Yapılan araştırmalarda, araştırmacılar, kitap okumaya ne kadar erken başlanırsa o kadar etkili gelişimsel sonuçlar elde edileceğini vurguluyorlar.
Kitap okumanın yararları sayılarla ifade edilirse;
• Çocuğunuza günde 30 dakika kitap okursanız, çocuğunuz 5 yaşına gelince 900 saat kitap okuması dinlemiş olacak.
• Çocuğunuza haftada 30 dakika kitap okursanız, çocuğunuz 5 yaşına kadar 130 saat kitap okuması dinlemiş olacak.
• Çocuğunuza haftada 30 dakikadan az kitap okursanız, çocuğunuz 5 yaşına kadar 60 saat kitap okuması dinlemiş olacak.
Çocukların kitaplara dokunması ve sayfalarını karıştırması bile önemlidir. Çocukların yaş gruplarına göre hoşlandıkları kitaplar ise şöyledir;
2 Yaş: 2 yaşından itibaren çocuklar tamamı resimli kitapları ve kitap sayfalarını karıştırmayı seveceği için ona bu yaşlarda resimli kitaplar alabilirsiniz.
3-4 Yaş Grubu: Bu yaşlardaki çocuklar kendilerine resimli, öykü kitaplarının okunmasından hoşlanırlar. Özellikle neşeli ve komik kitapları çok severler. Bu yaşlarda kitap çocuğuz ve sizin aranızda bir sohbet unsuru olacaktır. Onunla resimler hakkında konuşabilir ve iletişim becerilerinin gelişmesine yardımcı olabilirsiniz.
6-9 Yaş Grubu: Bu gruptaki çocukların hayal gücü gelişmiştir ve güzel-çirkin, iyi-kötü kavramlarını yavaş yavaş düşünmeye başlarlar. Bu yaş grubundaki çocuklar, kısa ve bol resimli doğa-hayvan kitapları, kahramanlık-macera temalı dergiler ve peri masallarından hoşlanırlar.
10- 12 Yaş Grubu: Bu dönemde çocuklar gerçekleri fark ederler ve çevrelerinde yaşayamayacakları şeyleri bilmek isterler. Bu çağda çocuk gerçeklerden soyutlanıp macera dolu bir dünyaya girebildikleri Robinson ve Gulliver gibi serüven dolu kitapları okumaktan hoşlanırlar.
12 Yaş ve Üzeri: 12 yaşında çocuklar Türk ve Dünya Klasikleri ile tanışırlar. Bu yaştan sonra çocuklar okumaya devam ederler.
Pek çok anne baba çocuklarının kitap okuma alışkanlığı edinmesin isterler. Kitap okuma alışkanlığının çocuğun içinden gelmesini beklememek ve onu kitap okumaya teşvik etmesi gerekmektedir. Okuma alışkanlığı ailede ve okulda edinilir.
Çocuklarınıza kitap okuma alışkanlığını kazandırmak için izleyebileceğiniz yollar şöyle sıralanabilir;
• Anne ve babasını kitap okurken görüp model alan çocuklar kitap okuma alışkanlığını daha kolay edinebilirler. Bir anne ya da baba olarak çocuğunuzun önünde kitap okuyarak örnek olmalısınız.
• Evinize günlük gazete ya da dergi almak ve çocuğunuzun önünde gazetenizi ya da derginizi okumak onu okumaya teşvik etmenize yardımcı olacaktır. Bununla birlikte gazete ve derginizdeki, çocukları ilgilendiren yazıları onlarla paylaşmalı ve onların dikkatini çekmelisiniz.
• Çocuklar uyumadan sizinle vakit geçirmek isterler. Yataklarındayken dikkatlerini sadece size yöneltmiş durumda olan çocuğunuza keyifli bir hikâye okuyarak onun okumanın tadına varmasını sağlayabilirsiniz. Önemli olan kitaptaki konuya çocuğunuzun ilgisini çekebilmektedir.
• Kitap okumak görev ya da zorunluluktan ziyade zevk alınan bir aktivite haline getirilmelidir. Çocuğunuza kitap okumaktan zevk aldığınızı belli etmelisiniz. Bunun için okuduğunuz bir kitaptaki olayları kendi aranızda canlandırabilirsiniz. Çocuğunuzun kitaptaki kahramanların rollerini paylaştırmasını sağlayıp olayları canlandırabilirsiniz.
• Kitaplardaki hikâyeleri resmetmek ya da resimlere bakarak hikâyeler yaratmak da çocuklarınıza ilginç gelebilir.
• Evde okuma ortamı yaratacak bir sessizlik olması ve kitaplarla dolu kitaplıklar da çocuğun okumayı sevmesine yardımcı olur. Hatta mümkünse kitaplıktan bir bölüm çocuğa ayrılabilir ya da ona özel kitapların olduğu yeni bir kitaplık oluşturulabilir.
• Çocukla aynı kitabı okuyup daha sonra tartışmak da kitaba olan ilgiyi pekiştirir. Tartışırken çocuklara; Kitap sence neyi anlatıyor? Kitapta senin için en etkileyici bölüm neresiydi? Kitaptan çıkarılabilecek sonuç nedir? En çok hangi karakteri sevdin? ve Kitabın sonu sence nasıl daha farklı bitebilirdi? gibi sorular sorulabilir.
• Çocukla birlikte kitapçılarda vakit geçirilmesi, kitap alışverişleri yapılması, kitap fuarlarının gezilip son çıkan kitapların incelenmesi, yazarlarla küçük söyleşiler yapılması ve çocuğun adına kitap imzalatılması da çocuğun kitapla ve yazarla olan ilişkisinde önemli bir yer tutar.
• Çocuğu kütüphane üyesi yapmak ve hatta onunla kütüphaneye gitmek ve ödünç kitap almasını sağlamak kitapla ve kütüphaneyle olan bağının güçlenmesini sağlar.
• Kitap seçerken çocuğun gelişimine uygun içerik ve dilde yazılmış olmasına, nasihat verme kaygısı gütmemesine, sürükleyici ve eğlenceli kitaplar olmasına dikkat edilmelidir.
Not: Çocuğunuzun kitap okuma problemi sürüyorsa, bir uzmana danışmak gerekebilir. Okuma güçlüğü, başka sorunlara (disleksi, göz bozukluğu vs.) işaret ediyor olabilir.
Aktuelpsikoloji Açısından:
Kitap Okuma Alışkanlığında Anneye Dikkat.
Alman pedagog Petra Ottmann, çocukların küçük yaşta kitap okuma alışkanlığı kazanmasında en güzel rol modelin anne olduğunu ifade etti.
Çocuğun ilk öğretmeninin anne olduğunu belirten Petra Ottmann, kitap okuma alış kazanmada okul öncesi eğitimin çok önemli olduğunu söyledi. Çocukların 3-6 yaş arasında taklitçi yeteneklerinin üst seviyede olduğunu vurgulayan Ottmann, anne ve babanın çocuğun yanında birlikte kitap okumasının pozitif etki yapacağını kaydetti.
Avrupa ülkelerinde çocuk oyuncağı satan dükkanlarda çocuk kitaplarının da satıldığını belirten Ottmann, Almanya’da çocukların kitap okumayı rol modelle öğrendiğini anlattı. Ottmann, "Başta Almanya olmak üzere hiç bir Avrupa ülkesinde anne ve baba çocuğa kitap oku yavrum demez. Anne ve baba evde sürekli kitap okuduğu için çocuğa örnek teşkil ediyor. Ben kitap okunan bir evde büyüdüm. Çocuğumda aynı. Çocuğum kitap okumuyor diyen anneleri görünce şaşırıyorum. Vaktinin büyük bir bölümünü televizyon ekranı başında geçiren bir annenin çocuğu nasıl kitap okusun. Çocukların küçük yaşta kitap okuma alışkanlığı kazanması için kitapların resimli olması gerekir." diye konuştu.
Bir çocuğun karakterini kazanmasında 0-6 yaş grubunun çok önemli olduğunu vurgulayan Ottmann, eğitim ve öğretiminde temelini okul öncesi eğitim oluşturduğunu kaydetti. Ottmann, Almanya’da okul öncesi eğitim oranın yüzde 52 olduğunu bildirdi. Alman pedagog, çocuk kitap okumuyor diyen anne ve baba ilk önce kendisinin kitap okuması gerektiğini kaydetti.
Evet Almanlar böyle diyor bizim memlekette acaba nasıl?
Biz Ebeveynler olarak yeterikadar kitap okuyormuyuz?
Kitap okuma ile ilgili yorumlarınızı bekliyorum.
Pirlent Narin
Yalnız Kadınlar için değil ! 
Yorum bırakın